Kozmetik üretimi yapmak isteyenler için en çok sorulan sorulardan biri şu: “Evde kozmetik üretmek yasal mı?” 2025 yılı itibarıyla bu soruya verilecek yanıt hem evet hem hayır. Şartları yerine getirirseniz, evet, evde kozmetik üretimi yapılabiliyor. Ancak bu üretimi yasal zeminde gerçekleştirmek için bazı önemli belgeleri ve izinleri edinmek zorundasınız. Bu yazıda, adım adım rehber şeklinde tüm süreci detaylandırıyorum.
1. Evde Kozmetik Üretimine Başlamadan Önce Bilmeniz Gerekenler
Evde kozmetik üretimi yalnızca bir hobi olmaktan çıktı. 2025 itibarıyla, bireysel girişimciler bu sektörde ciddi kazançlar elde etmeye başladı. Ancak bu sektörde faaliyette bulunmak için belirli kurallara uymanız gerekiyor. İlk olarak anlamanız gereken şey şu: Kozmetik üretimi, Gıda Takviyesi ya da İlaç üretimi kadar ciddi regülasyonlara tabidir.
Neden Regülasyon Önemli?
Kozmetik ürünler doğrudan insan cildiyle temas eder. Bu da onları halk sağlığı açısından kritik hale getirir. Dolayısıyla üretim aşamasında kullanılan hammaddelerin kalitesi, üretim ortamının hijyeni ve ürünlerin güvenilirliği sıkı şekilde denetlenir.
2. Kozmetik Üretimi İçin Yasal Altyapı
Evde kozmetik üretimi yapmak isteyen biri olarak ilk adımınız, üretiminizi yasal bir zemine oturtmaktır. Bu da belli başlı belgeleri edinmekle başlar.
2.1. Ticari Faaliyet Kaydı
İlk olarak, üretimi şahıs veya şirket olarak mı yapacağınıza karar vermelisiniz. Eğer bireysel olarak başlamak istiyorsanız, bir şahıs şirketi kurmanız gerekecek. Şahıs şirketi, en düşük maliyetli şirket türüdür ve kısa sürede kurulabilir.
Gerekli Belgeler:
- Nüfus cüzdanı fotokopisi
- İkametgah belgesi
- Vergi dairesine kayıt
Kuruluş sonrası almanız gereken bir diğer belge ise Vergi Levhası. Bu belge, ticari faaliyetlerinizin resmiyet kazandığını gösterir.
2.2. SGK ve Bağ-Kur Kaydı
Şirket sahibi olduğunuzda otomatik olarak Bağ-Kur kapsamında sigortalı olursunuz. Eğer yanında çalışanınız olacaksa, onları da SGK sistemine kaydettirmeniz zorunludur.
3. Üretim İzni ve Bildirim Süreci
3.1. Üretim Yeri Uygunluk Belgesi
Evde üretim yapacaksanız, evinizin üretim için uygunluğunu belgelemeniz gerekir. Bu noktada İl Sağlık Müdürlüğüdevreye girer. Yetkililer, üretim ortamını denetler ve uygunluk raporu düzenler.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Üretim alanı ile yaşam alanı ayrı olmalı
- Havalandırma, ışıklandırma ve hijyen koşulları sağlanmalı
- Hammaddeler ve ürünler uygun şekilde saklanmalı
3.2. Kozmetik Ürün Bildirim Sistemi (ÜTS)
Ürünlerinizi piyasaya sürmeden önce Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından işletilen Ürün Takip Sistemi (ÜTS) üzerinden bildirim yapmanız gerekiyor. Bu sistem sayesinde, ürünlerinizin takibi ve geri çağrılması gerektiğinde izlenebilirliği sağlanır.
Gerekli Bilgiler:
- Ürünün içeriği (INCI formatında)
- Kullanım talimatları
- Ambalaj bilgileri
4. Mesul Müdür Atama Zorunluluğu
Kozmetik üretimi yapan her işletmenin bir Mesul Müdür ataması zorunludur. Bu kişi, ürünlerin yasalara uygun olarak üretildiğinden ve piyasaya sunulduğundan sorumludur. Eğer kendiniz bu vasıflara sahipseniz (örneğin, eczacı, kimyager ya da biyologsanız), kendinizi atayabilirsiniz.
Mesul Müdürün Görevleri:
- Üretim sürecini denetlemek
- Ürün güvenlik raporlarını hazırlamak
- ÜTS bildirimlerini yapmak
Mesul müdür olarak atanacak kişinin SGK’lı çalışan olması gerekir. Dolayısıyla dışarıdan hizmet alacaksanız, bu kişiyi sigortalı olarak işe almanız zorunludur.
5. GMP (Good Manufacturing Practices) Belgesi
GMP, yani İyi Üretim Uygulamaları, üretimin belirli standartlara uygun yapıldığını gösteren bir belgedir. Bu belge zorunlu olmasa da, özellikle güvenilirlik açısından büyük avantaj sağlar. 2025 yılı itibarıyla bazı platformlar bu belgeyi olmayan üreticilerin ürünlerini satmasına izin vermemektedir.
GMP Belgesi Nasıl Alınır?
- Üretim alanı denetimden geçer
- Hijyen, izlenebilirlik, personel eğitimi gibi kriterler kontrol edilir
- Başvuru Türk Standartları Enstitüsü (TSE) veya özel yetkilendirilmiş kurumlar aracılığıyla yapılır
6. Etiketleme ve Ambalajlama Kuralları
Ürettiğiniz ürünlerin ambalajları, belirli yasal standartlara uymak zorundadır. Etiket üzerinde yer alması gereken bilgiler şunlardır:
- Ürün adı
- Net miktar (ml veya gram)
- Kullanım talimatı
- İçindekiler (INCI formatı)
- Uyarılar
- Üretici bilgisi
- Parti numarası ve son kullanma tarihi
Etiketler hem Türkçe olmalı hem de kolay okunabilir şekilde hazırlanmalıdır.
7. Laboratuvar Testleri ve Güvenlik Raporları
Kozmetik ürünlerin piyasaya sürülmeden önce bazı testlerden geçmesi gerekir. Bu testler, ürünün güvenli olduğunu ve cilde zarar vermeyeceğini kanıtlar.
Yapılması Gereken Testler:
- Mikrobiyolojik analiz
- Stabilite testi
- Dermatolojik test
- pH değeri analizi
Bu testler sonucunda Ürün Güvenlik Raporu (Product Safety Report) hazırlanır. Bu rapor, ürünün tüm özelliklerini ve potansiyel risklerini içerir.
8. Sık Sorulan Sorularla Uygulamalı Rehber
Soru: Evimin mutfağında üretim yapabilir miyim?
Cevap: Teorik olarak mümkün değil. Üretim alanı ile yaşam alanının fiziksel olarak ayrılması şart. Bu da pratikte mutfağı kullanmanızı engeller.
Soru: Eczacılık ya da kimya eğitimi almadım, yine de üretim yapabilir miyim?
Cevap: Evet, ancak mesul müdürlük görevini dışarıdan bir uzmana devretmeniz gerekir.
Soru: Yalnızca sabun üretimi yapacağım, yine de bu belgeleri almam gerekir mi?
Cevap: Eğer sabun kozmetik sınıfındaysa (örneğin cilt bakım sabunu), evet. Ancak geleneksel sabun üretimi farklı değerlendirilebilir. Ayrıntılar için TİTCK’ya danışılmalıdır.
9. Örnek Belgeler ve Kurum Bağlantıları
| Belge Adı | Veren Kurum | Bağlantı |
|---|---|---|
| Vergi Levhası | Vergi Dairesi | gib.gov.tr |
| ÜTS Kayıt | TİTCK | titck.gov.tr |
| GMP Belgesi | TSE | tse.org.tr |
| Ticaret Sicil | TOBB | tobb.org.tr |
10. Sonuç: 2025’te Evde Kozmetik Üretimi
Evde kozmetik üretimi 2025 yılında sanıldığından daha erişilebilir hâle geldi. Ancak yasal süreçleri doğru yönetmek, üretiminizi güvence altına alır. Ürünlerinizi pazara sunmadan önce her bir belgeyi eksiksiz tamamlamak, size hem yasal hem de ticari avantaj sağlar. Bu rehberdeki bilgilerle süreci baştan sona planlayabilir, güvenilir ve sürdürülebilir bir üretim modeli kurabilirsiniz.
Unutmayın, düzenli denetimlere hazır olmak, piyasadaki yerinizi korumak açısından kritik öneme sahip. İyi planlanmış bir altyapı, markanızın uzun vadeli başarısının temelidir.
Bu yazıdaki bilgiler, 2025 yılı itibarıyla güncel mevzuatlara göre hazırlanmıştır. Yeni düzenlemeler için ilgili kurumların web sitelerini takip etmeyi unutmayın.